Wetenschappelijke proefjes

Met eenvoudige middelen

Doe proefjes, waarbij je een warmtebron of vuur moet gebruiken, alleen onder begeleiding van een volwassene!

Proefjes:

Soort lavalamp
Klein beetje kortsluiting
Emmer slingeren
Kleurrijke tulp
Licht zonder stopcontact

6. Groeiend beertje

7. Geheimschrift

8. Bootje varen

9. De zevende vinger

10. Een ei in een fles

Soort lavalamp

Nodig: Glazen pot, water, ca 75 cl plantaardige olie, (eventueel) voedingskleurstof en zout.

Doe een laagje van ca 8 cm water in de pot en schenk er olie op (1).

* Wat drijft boven, de olie of het water? Voeg event. 1 druppel kleurstof toe (2).

* Waar blijft die kleurstof? In de olie of in het water?

* Verspreidt de kleur zich? (3).Strooi nu wat zout en de olie en tel tot 10 (4).

* Wat gebeurt er met de kleur? En met het zout? Voeg nog wat zout toe.

Wat gebeurt er?

Antwoord:

Olie drijft op water, omdat een druppel olie lichter is dan een druppel water. Ze kunnen zich niet met elkaar mengen. Zout is wél zwaarder dan water (5), dus als we er zout ingooien, zakt dit naar de bodem en neemt de olie mee. Wanneer het zout in het water oplost, laat het de olie weer los die opstijgt (6). Zo krijg je dus een lavalamp effect (7 )

Klein beetje kortsluiting..

Nodig: 2 ballonnen, een bos haar of wollen trui.

Blaas de ballonnen op en knoop ze dicht. Wrijf ze vervolgens over je haar of wollen trui. Houd de ballonnen nu in een donkere ruimte bij elkaar. De vonken springen nu over.

Hoe kan dit?

Antwoord:

Door het wrijven worden de ballonnen elektrisch en die elektriciteit springt van de ene ballon over naar de andere. Dat is wat er ook met elektrisch geladen wolken gebeurt. We maken hier dus een klein beetje onweer (kortsluiting)

Emmer slingeren

Nodig: Een emmer met wat water. Doe dit buiten. :)

Iedereen weet wat er gebeurt als je een laagje water in een emmer doet en deze op zijn kop houdt. Het loopt er uit. Vul de emmer met wat water en zwaai hem aan het hengsel in het rond (van boven naar beneden). Er valt geen druppel uit.

Hoe kan dit?

Antwoord:

Houd je een emmer op de kop, dan valt het water uit de emmer door de zwaartekraxht. Maar als je een emmer rond zwaait treden er zogeheten middelpuntvliedende krachten op. Het water wil weg uit het midden en wordt aan de rand van de emmer tegengehouden

Kleurrijke tulp

Nodig: Witte tulp, schaar, 2 hoge glazen en wee verschillende kleuren voedingskleurstof.

Knip de inderklant van de stengel ca. 12 cm in. Doe in ieder glas een grote scheut kleurstof. Vul ze verder met water. Zet de twee uiteinden van de stengel ieder in een glas. Zet het op een lichte plek en wacht tot je het gewenste resultaat ziet.

Licht zonder stopcontact

Nodig: Spaarlamp, ballon en haar.

Blaas een ballon op en knoop hem dicht. Ga naar een donkeren ruimte en wrijf de ballon met snelle bewegingen over je (droge) haar. Houd de spaarlamp tegen de ballon.

Hoe kan dit?

Antwoord:

De geladen ballon geeft elektronen door aan de lamp waardoor deze een beetje licht gaat geven

Groeiend beertje

Nodig: Glas water, twee gombeertjes (of vergelijkbare snoepjes).

Zet één van de gombeertjes in een glas water en geef hem steun door hem tegen de rand te laten leunen. Zet zijn broertje ernaast. Wat gebeurt er? De volgende dag is de ene beer wel 4x groter geworden.

Hoe kan dit?:

In deze snoepjes zit gelatine( gemaakt van huiden en beenderen van koeien en varkens). Dit wordt ook gebebruikt in veel puddingsoorten, kwark, spekkies, drop en kroketten. Gelatine neemt veel water op, waardoor het beertje opzwelt. Hij wordt daardoor ook lichter van kleur en minder zoet. Net als limonadesiroop waarbij je teveel water doet

Geheimschrift

Nodig: Glas melk, wattenstaafje, een vel wit papier.

Doop een wattenstaafje in melk. Schrijf er een bericht mee op het vel papier. Laat dit opdrogen zodat de tekst onleesbaar is geworden. Door er nu met een heet strijkijzer over testrijken, worden de letters geel-bruin.

Hoe kan dit?:

Door de hitte van het strijkijzer verkleuren de letters, maar niet het papier. Het strijkijzer is niet heet genoeg om het papier in zo'n korte tijd te verbranden of te verkleuren

Bootje varen

Afwasmiddel is een stof die de oppervlaktespanning verlaagt, een zogenaamde oppervlakteactieve stof. Dit soort stoffen wordt ook gebruikt in bv. tandpasta, creme, verf, lijm en inkt

Nodig: Een teiltje, water, vel papier, een potlood, schaar, en wat afwasmiddel.

Vul het teiltje met een laagje water. Teken op het vel papier een klein 'bootje' zoals je hiernaast ziet en knip het uit. Leg het op het water met de achterkant naar de rand van het bakje. Pak het potlood en doe wat afwasmiddel op het uiteinde. Stip daarmee het gaatje in de boot aan. Die schiet er vandoor!

Hoe kan dit?:

De zwevende vinger

Nodig: Twee vingers en twee ogen.

Houd je twee handen op ooghoogte voor je, met de wijsvingers naar elkaar toegericht op ongeveer 3 cm van elkaar. Kijk ernaar. Focus nu op een muur achter je wijsvingers. Je zult nu een derde vinger zien met een topje aan beide zijden!

Hoe kan dit?:

Je linkeroog ziet je vingers net een beetje anders dan je rechteroog. Niet op dezelfde plek namelijk. Het gat tussen je vingers zit voor beide ogen op een 'andere' plaats. Je hersenen maken daar twee gaten van, waar een stukje vinger tussen zweeft

Een ei in een fles

Nodig: hard gekookt ei, glazen fles met iets ruimere hals (maar zeker kleiner dan het ei), ca. 5 lucifers.

Hoe krijg je het ei onbeschadigd in de fles?

Steek de lucifers aan (jonge kinderen vraag dit aan je ouders) en gooi ze onmiddelijk in de fles. Leg het ei direct op de hals van de fles zodat er geen zuursof meer in of uit de fles kan komen. De lucifers doven en het ei valt in de fles.

Hoe kan dit?

Antwoord:

Er zit zuurstof in de fles. Als we de fles afsluiten met het ei blijven de lucifers nog even branden, maar ze doven als het zuurstof is opgebruikt. De druk in de fles is nu kleiner dan erbuiten. Door dat drukverschil wordt het ei naar binnen gezogen